SEKTA ya Elimu

6.4 ELIMU NA MAFUNZO YA UFUNDI

Sekta ya Elimu Mkoani inafanya kazi kwa ushirikiano na Halmashauri, Idara ya uthibiti ubora wa elimu, Idara ya Tume ya utumishi wa walimu (TSC), Taasisi ya Elimu ya Watu Wazima, vyuo vya Ualimu na Mamlaka ya vyuo vya ufundi (Veta), Chuo kikuu Huria cha Tanzania (OUT) na maktaba ya Mkoa. Jedwali lifuatalo linaainisha mchanganuo wa Taasisi za elimu zilizopo Mkoa wa Ruvuma.

Jedwali Na.51: Idadi ya taasisi za elimu katika Halmashauri za Mkoa wa Ruvuma hadi kufikia Novemba, 2022

Chanzo: Taarifa za Halmashauri za Mkoa wa Ruvuma Novemba,2022

*S – Serikali     *B – Binafsi

6.4.1 Elimu ya Awali na Msingi

Elimu ya Awali ni hatua muhimu ya Maandalizi katika mzunguko wa elimu. Serikali ya Tanzania imeirasmisha na kujumuisha elimu hii kwenye mfumo rasmi wa elimu na kuagiza kila shule ya msingi iwe na darasa la elimu ya awali litakaloandikisha watoto wenye umri wa miaka 5-6. Elimu ya Awali inachukua miaka miwili bila ya mitihani ya kuwapandisha watoto. Kwa mujibu wa Sera ya Elimu na Mafunzo (ETP) ya mwaka 1995, Elimu ya Awali inakusudiwa kuhimiza maendeleo ya jumla ya haiba ya mwanafunzi, sifa za kimwili, kiakili na kimaadili na uwezo.

Mkoa wa Ruvuma una jumla ya shule za msingi 828, kati ya hizo za Serikali ni 793 na zisizo za Serikali ni 35. Mkoa umeanza zoezi la uandikishaji wa wanafunzi wa awali kwa mwaka wa masomo utakaoanza mwezi januari 2023 kama inavyoonesha hapa chini: -

Jedwali Na. 52: Idadi ya maoteo na uandikishaji wa wanafunzi wa darasa la awali wa mwaka 2023 hadi Novemba,2022

Chanzo: Halmashauri za Wilaya, Mji na Manispaa Novemba, 2022

i) Idadi ya wanafunzi darasa la Awali-VII mwaka 2022

Mkoa wa Ruvuma hadi kufikiaNovemba, 2022 una idadi ya wanafunzi wa darasa la Awali hadi la VII 353,509 Kati yao wavulana 175,368 na wasichana178,141. 

ii) Walimu wa Shule za Msingi hadi Novemba, 2022

Hadi kufikia Novemba, 2022 mahitaji ya walimu wa shule za msingi ni 10,071, Waliopo   6,214 hivyo upungufu ni walimu 3,857. Mchanganuo wa idadi ya walimu imeoneshwa katika jedwali lifuatalo;

Jedwali Na. 53. Idadi ya walimu wa shule za msingi kwa kila Halmashauri za Mkoa wa Ruvuma hadi kufikia Novemba,2022

iii) Hali ya ufaulu wa mtihani wa darasa la saba 2021

Mwaka 2021 wanafunzi wa darasa la saba wapatao 39,614 walisajiliwa kufanya mtihani wa darasa la saba.  Wanafunzi waliofanya mtihani wa kumaliza elimu ya msingi walikuwa ni 39,604 sawa na asilimia 99.9. Wanafunzi waliofaulu mtihani walikuwa 28,356 sawa na asilimia 73.1 ambapo wanafunzi wote waliofaulu wamechaguliwa kujiunga na elimu ya sekondari.

Jedwali Na. 54: Hali ufaulu wa mtihani wa darasa la saba mwaka 2021 na waliochaguliwa kuingia kidato cha kwanza Januari, 2022

iv) Hali ya samani katika shule za Msingi

Hadi kufikia Novemba, 2022 Mkoa una mahitaji ya madawati 126,248 yaliyopo ni 102,430 na upungufu ni 23,818 Aidha, Mkoa kwa kushirikiana na Wilaya zake umeendelea na jitihada mbalimbali ili kuweza kuondoa upungufu uliopo.

Jedwali Na.55. Hali ya samani katika shule za msingi hadi kufikia Novemba ,2022

Chanzo: Sensa Elimu msingi Novemba,2022

v) Hali ya majengo katika shule za Msingi

Hadi kufikia Novemba, 2022 Mkoa una mahitaji ya vyumba vya madarasa 10,003; yaliyopo ni 6,294 na upungufu ni 3,709. Kwa upande wa matundu ya vyoo Mkoa ulikuwa na mahitaji 17,372 yaliyopo ni 9,977 na upungufu ni 7,395.

    Jedwali Na. 56: Hali ya majengo ya Shule za Msingi hadi kufikia Novemba ,2022

Chanzo: Sensa Elimumsingi Novemba,2022

6.4.2 Elimu ya Sekondari

Mkoa una jumla ya shule za sekondari 218 zikiwemo 160 za Serikali na 58 ni shule za binafsi.  Kati ya shule 160 za Serikali, shule tano (5) ni za bweni na shule 155 ni za kutwa.  Kati ya shule 218 zenye kidato cha tano na sita ni 35 (Serikali 23 na zisizo za Serikali 12).

Jedwali Na. 57: Idadi ya Shule za Sekondari

Chanzo: Sensa Elimu msingi Novemba, 2022

Jedwali Na. 58: Idadi ya wanafunzi Kidato cha Kwanza hadi Sita Oktoba,2022

Chanzo: Sensa Elimu msingi Novemba ,2022

i) Walimu wa Shule za Sekondari hadi Novemba ,2022

Hadi kufikia No vemba ,2022 mahitaji ya walimu wa shule za sekondari ni 4,041, Waliopo   3,523 hivyo upungufu ni walimu 518 Mchanganuo wa idadi ya walimu kwa masomo imeoneshwa katika majedwali yafuatayo:

Jedwali Na.59:1Idadi ya Walimu kufikia Novemba, 2022 Kwa masomo ya Sanaa na lugha